Αίτιο & Αποτέλεσμα
- Γλυκά τρως, πικρά κλάνεις.
- Μικρός δαίμων μεγάλη πειρασία.
- Βρέχει ο Θεός και φταίν’ οι μήνες.
- Όπως έστρωσες, έτσι θα κοιμηθείς.
- Ο μύλος αυτό που του βάνεις αλέθει.
- Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.
- Η κότα έκανε τ' αυγό ή το αυγό την κότα;
- Όποιος διάβολο αγόρασε, διάβολο πουλάει.
- Καναπίτσα δώσαμε, καναπιτσόσπορο πήραμε.
- Τα ’φερε ο διάολος κι η σκούφια του Μιχάλη.
- Αλλού χτυπάει το νερό κι αλλού αλέθει ο μύλος.
- Όποιος κατουράει στη θάλασσα, το βρίσκει στο αλάτι.
- Αν δεν αστράψει, δεν βροντά, κι αν δε βροντά δε βρέχει.
Γεγονότα
- Όπου μιλούν τα πράγματα, τα στόματα σωπαίνουν.
Ανταμοιβή
- Να λιλί, δώσ’ μου τσιτσί.
- Ό,τι πράξεις, θα εισπράξεις.
- Εν τη παλάμη και ούτω βοήσωμεν.
- Δουλειά χωρίς ανταμοιβή λέγεται τιμωρία.
- Άγιος που δε θαυματουργεί, μηδέ δοξολογιέται.
- Τον δουλευτή σου πλέρωνε και ψυχικά μην κάνεις.
Ευτυχία & Δυστυχία
- Ο άντρας μου στα χάρβαλα, κι εγώ στα χαρβαλώματα.
- Η ευτυχία κάνει φίλους και η δυστυχία τους δοκιμάζει.
- Καλύτερα καλύβα όπου γελούν, παρά παλάτι όπου κλαίνε.
Ηρεμία & Γαλήνη
- Μήτε μέλι θέλω μήτε μελίσσια.
- Μετά τη μπόρα έρχεται η γαλήνη.
- Ούτε κότες έχω ούτε με την αλεπού μαλώνω.
Απουσία
- Σκόρπισαν σαν του λαγού τα παιδιά.
- Λείπει ο Μάρτης από τη Σαρακοστή;
- Όταν λείπει η γάτα, χορεύουν τα ποντίκια.
- Σα λείπεις απ’ το γάμο σου, άλλος γλεντά τη νύφη.
Άνοδος & Κάθοδος
- Απ’ τα γρίβα τ’ άλογα, στα κούντρικα γαϊδούρια!
- Τον αγά και γάιδαρο να τον ιδείς, να μην τον καβαλήσεις.
- Ούτε διάκο σ’ είδαμε ούτε πρωτοσύγκελο, και συ δεσπότης έγινες;
- Ποτέ σου μην περιφρονείς τα κάτω σκαλοπάτια, γιατί σ’ αυτά πρωτοπατείς και βγαίνεις στα παλάτια.
Πρόοδος & Ανάπτυξη
- Όσο πιο αραιά φυτεύεις τα σκόρδα, τόσο πιο πολύ χοντραίνουν.
Υπερίσχυση
- Η τέχνη και η πονηριά τη νικά την αντρειά.
- Σώπα συ να κρίνω γω, σήκω συ να κάτσω γω.
- Όταν λαλούν οι κόρακες, τα αηδόνια φεύγουν.
- Όποιος σε κλάσει χέσε τον μη βγει καλύτερός σου.
- Αλί στον άντρα τον καλό που πιάσουν δυο σπασμένοι.
- Κυλά η πέτρα εις τ’ αυγό, αλίμονο στ’ αυγό. Κυλά τ’ αυγό στην πέτρα αλίμονο στ’ αυγό.
Λάθη & Σφάλματα
- Τα παθήματα μαθήματα.
- Παλιά αμαρτία, καινούργια ντροπή.
- Τα λάθη για τους ανθρώπους είναι.
- Στερνή μου γνώση να σ’ είχα πρώτα.
- Λαγός τη φτέρη έσειε, κακό του κεφαλιού του.
- Ουδέν λάθος αναγνωρίζεται μετά την απομάκρυνσιν εκ του ταμείου.
Απώλεια
- Όποιος λυπάται το καρφί, χάνει και το πέταλο.
- Εγώ τα μάτια τα ‘χασα, τα φρύδια τι τα θέλω;
- Αν χάσουμε το τσεκούρι μας, μας μένει το στειλιάρι.
- Άντρα, γουρούνι, γάιδαρο, και ποιον να πρωτοκλάψω;
- Για το καρφί χάνεται το πέταλο, για το πέταλο τ' άλογο.
Αναπόφευκτο
- Το ποτάμι δεν γυρίζει πίσω.
- Άσπαστα τ’ αυγά δεν πάνε στο τηγάνι.
- Κώλο είδες; Καρτέρα και τα σκατά του.
- Το πράμα που γεννάει εκείνο και ψοφάει.
- Έτσι το ‘χει το λινάρι, να ανθεί τον Αλωνάρη.
- Ή θα βρέξει ή θα χιονίσει ή καλό καιρό θα κάνει.
- Όπου βροντές και αστραπές, περίμενε βροχές.
- Πώς πάν’ αράπη τα παιδιά σου; Όσο πάνε και μαυρίζουνε.
- Ούτε εκκλησιά χωρίς καμπάνα, ούτε χωριό χωρίς πουτάνα.
- Όποιος πηδάει πολλά παλούκια, στο τέλος κάποιο θα μπει στον κώλο του.
Σχετικότητα
- Ή στραβός είν’ ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε.
- Ο ποντικός στην τρύπα του μεγάλος άρχος είναι.
- Όποιος δεν είδε κάστρο, είδε φούρνο κι εθάμαξε.
Αταξία
- Όπως η αγελάδα την κοπριά.
- Δε γνωρίζει το σκυλί τον αφέντη του.
- Ανεμομαζώματα, διαβολοσκορπίσματα.
- Ο λύκος στην αναμπουμπούλα χαίρεται.
- Απ’ τη λεχώνα στη μαμή, εχάθη το παιδί.
- Μπάτε σκύλοι αλέστε κι αλεστικά μη δώστε.
- Του κακού καιρού τα γνέφια, άλλα πάνω κι άλλα κάτω.
Κατάντια
- Αφεντικά και δούλοι, το ίδιο γενήκαμε ούλοι.
- Μάθαν πως γαμιόμαστε, πλακώσανε κι οι γύφτοι.
- Πες μου ποια είν’ η συντροφιά σου, να σου πω την καταντιά σου.
- Εκεί που κρεμούσαν οι κλέφτες τ’ άρματα, κρεμούν οι γύφτοι τα νταούλια.
- Μη λυπηθείς αμάθητο γιατί θα καλομάθει. Λυπήσου καλομάθητο όταν θα κακοπάθει.
- Τ’ αγγειά γινήκαν θυμιατά και τα σκατά λιβάνι. Οι βλάχοι γίναν δήμαρχοι κι οι γύφτοι καπετάνιοι.
Κούραση
- Η πολλή δουλειά τρώει τον αφέντη.
- Μονάχος δούλευε, ποτέ δεν θ’ αποστάσεις.
- Βαστάτε ποδαράκια μου [να μη σας χέσει ο κώλος μου].
- Όποιος διατάζει κι όποιος κλάνει ποτέ του δεν κουράζεται.
Φτώχεια
- Η φτώχεια φέρνει γκρίνια.
- Όπου φτωχός κι η μοίρα του.
- Η φτώχεια θέλει καλοπέραση.
- Έκανε το σκατό του παξιμάδι.
- Ψωμί δεν έχουμε, τυρί ζητάμε.
- Αδειανό βαρέλι, φίλο δεν πιάνει.
- Αργεί ο Θεός και σκάει ο φτωχός.
- Βοήθα με φτωχέ να μη σου μοιάσω.
- Του φτωχού τ’ αρνί κριάρι δε γίνεται.
- Του φτωχού τ’ αρνί κριάρι δε γίνεται.
- Κώλοι υπάρχουν, λεφτά δεν υπάρχουν.
- Παντού φτωχός, στο πανηγύρι πλούσιος.
- Του φτωχού το εύρημα, ή καρφί ή πέταλο.
- Σιγά-σιγά τα όργανα κι είναι φτωχός ο γάμος.
- Θα γυρίσει ο τροχός, θα χορτάσει κι ο φτωχός.
- Ανάθεμα δυο πράγματα, φτώχεια και γεράματα.
- Αγάλι - αγάλι τούμπανα, τι ‘ναι φτωχός ο γάμος.
- Εδώ ψωμί δεν έχουμε, ραπανάκια για την όρεξη.
- Ο φτωχός με τ’ όνειρό του χαίρεται το ριζικό του.
- Που γραψ’ ο Θεός ξεβράκωτο, ποτέ βρακί δε βάζει.
- Τον φτωχό και τον χωριάτη ξένη έγνοια τον γερνάει.
- Βρακί δεν έχει ο κώλος μας, γαρίφαλο στ’ αυτί μας.
- Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί δεν έχει να φάει.
- Δεν είχε ο φτωχός να φάει κι έκανε για την ψυχή του.
- Του φτωχού η κοιλία όταν γομούτε η ψωλίατ’ σκούτε.
- Ήθελε ο φτωχός να παντρευθεί κι η νύχτα δεν ευρέθη.
- Θέλεις το φτωχό να σκάσει; Πες του λίρες να σ' αλλάξει.
- Έκατσε η δουλειά στην πόρτα και κυνήγησε τη φτώχεια.
- Άσχημη Λαμπρή όταν βρέχει κι ο φτωχός όταν δεν έχει.
- Στραβά φορεί το φέσι του, παρά δεν έχ’ στην τσέπη του.
- Φτωχού καμπάνα δεν αχάει, του πλούσιου ξεκουφαίνει.
- Έχει ο σάκος άλευρα; Χριστός Ανέστη. Δεν έχει; θάνατον πατήσας.
- Κάλλιο να ‘χω στον τόπο μου ελιές και παξιμάδι παρά στα ξένα ζάχαρη και να ορίζουν άλλοι.
- Ποτέ μη δώσεις στον φτωχό πόρτα και παραθύρι και πάπλωμα να σκεπαστεί, μη σηκωθεί και φύγει.
Καταστροφή
- Εδώ οι πέτρες καίονται, τα ξύλα τι να πούνε.
- Ρημαδιό στο χειμαδιό, ούτε γάλα, ούτε αυγό.
Ερημιά
- Έρμα μαντριά γιομάτα λύκους.
Πείνα
- Έπεσε ο λύκος στ’ άντερα.
- Νηστικό αρκούδι δε χορεύει.
- Ο νηστικός καρβέλια ονειρεύεται.
- Ο πονεμένος αποκοιμήθηκε, ο νηστικός όχι.
- Αδύνατον ένι πεινών μη μνημονεύειν άρτου.
- Ο χορτάτος τον πεινασμένο δεν τον πιστεύει.
- Εμείς ψωμί δεν έχουμε κι η γάτα πίτα σέρνει.
- Η πείνα κάστρα πολεμά και κάστρα παραδίνει.
- Ο πεινασμένος γάιδαρος, ξυλιές δε λογαριάζει.
- Από το γάμο έρχομαι και μα την πείνα που ‘χω.
- Όταν κοιμάται ο γιόκας μου, ψωμί δε μας γυρεύει.
- Πάνω που έμαθε ο γάιδαρος να μην τρώει, ψόφησε.
- Ας πηδάμε κι ας γελάμε για να λεν πως δεν πεινάμε.
- Νηστεύει ο δούλος του Θεού, γιατί δεν έχει να φάει.
- Των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν.
- Αν δεν πεινάσουν οι φτωχοί, οι πλούσιοι δε χορταίνουν.
No comments:
Post a Comment