ek_add_banner

Tuesday, October 20, 2015

Γνωμικά-Αποφθέγματα Μένανδρος

Θάλασσα και πυρ, και γυνή τρίτον κακόν.

Το δις εξαμαρτείν τ’ αυτόν ουκ ανδρός σοφού.

Έρωτα παύει λιμός ή χαλκού σπάνις.
μτφρ: τον έρωτα τον σταματάει η πείνα ή η έλλειψη χρημάτων

Η γλώσσα λανθάνουσα τ’ αληθή λέγει.
  
Γυνή γαρ ουδέν οίδε πλην ό βούλεται.
μτφρ: η γυναίκα δεν ξέρει τίποτα εκτός από αυτό που θέλει


Ως χαρίεν εστ’ άνθρωπος αν άνθρωπος ή.
 
Φύσιν πονηρά μεταβαλείν ου ράδιον.
μτφρ: δεν είναι εύκολο να αλλάξει ένας κακός χαρακτήρας


Δρυός πεσούσης, πάς ανήρ ξυλεύεται.
 
Κρίνει φίλους ο καιρός, ως χρυσόν το πυρ.

Θνητός γεγονώς άνθρωπε, μη φρόνει μέγα.
μτφρ: αφού γεννήθηκες θνητός άνθρωπε, μην έχεις μεγάλες ιδέες


Ζώμεν γαρ ού ως θέλομεν, αλλ’ ως δυνάμεθα.

Υγεία και νους εσθλά τω βίω δύο.
μτφρ: υγεία και μυαλό είναι δυο θαυμαστά πράγματα στη ζωή


Ανήρ ο φεύγων και πάλι μαχήσεται.
ερμηνεία: Αυτός που αποφεύγει τη μάχη στο τέλος θα τη δώσει.

 
Βιοί γαρ ουδείς ον προαιρείται βίον.
μτφρ: κανένας δεν ζει τη ζωή που διαλέγει να ζήσει


Γυνή δικαία του βίου σωτηρία.
μτφρ: η καλή γυναίκα είναι σωτηρία στη ζωή [ενός άντρα]


Γυναιξί πάσαις κόσμον η σιγή φέρει.
μτφρ: σε όλες τις γυναίκες η σιωπή είναι στολίδι


Τα δάνεια δούλους τους ελευθέρους ποιεί.

Ανήρ δίκαιος πλούτον ουκ έχει ποτέ.

Ή μη γάμει το σύνολον ή γαμών κράτει.

Ανήρ δ’ άβουλος ηδοναίς θηρεύεται.
μτφρ: ο άνθρωπος χωρίς θέληση πιάνεται με [όπλο] τις ηδονές

  
Έστι δίκης οφθαλμός, ος τα πάνθ’ ορά.
  
Ο μη δαρείς άνθρωπος ου παιδεύεται.
  
Τίμα το γήρας, ου γαρ έρχεται μόνον.
  
Ο κύβος ερρίφθη.
  
Ξένους ξένιζε και συ γαρ ξένος γ’ έση.
  
Αγάπης δε ουδέν μείζον ούτε ίσον εστί.
  
Γέρων εραστής, εσχάτη κακή τύχη.
  
Ρήμα παράκαιρον τον όλον ανατρέπει βίον.
μτφρ: μια αταίριαστη κουβέντα μπορεί να σου καταστρέψει τη ζωή

  
Λαβών απόδος άνθρωπε και λήψη πάλιν.
μτφρ: να ανταποδίνεις αυτό που παίρνεις, και θα ξαναπάρεις

  
Θέλω τύχης σταλαγμόν ή φρενών πίθον.
μτφρ: Προτιμώ μια σταλαγματιά τύχης, παρά ένα πιθάρι μυαλά

  
Πας ερυθριών χρηστός είναι μοι δοκεί.
μτφρ: κάποιος που κοκκινίζει [από ντροπή] μου φαίνεται πως είναι καλός άνθρωπος

  
Είς εστι δούλος οικίας, ο δεσπότης.
μτφρ: ένας είναι ο [πραγματικός] δούλος στο σπίτι, το αφεντικό του σπιτιού

  
Εάν δ’ έχωμεν χρήμαθ’, έξομεν φίλους
μτφρ:αν έχουμε λεφτά, θα έχουμε και φίλους

  
Γράμματα μαθείν δει, και, μαθόντα, νουν έχειν.
  
Αδύνατον τ' αληθές λαθείν.
μτφρ: αδύνατο να κρυφτεί η αλήθεια

  
Μέμνησο νέος ων, ως γέρων έση ποτέ.
μτφρ: να θυμάσαι όταν είσαι νέος ότι και συ θα γίνεις γέρος

  
Στρέφει δε πάντα τα εν βίω μικρά τύχη.
μτφρ: Όλα τα αλλάζει στη ζωή λίγη τύχη

  
Λύπης ιατρός εστίν ανθρώποις λόγος.
  
Βίος βίου δεόμενος ουκ έστιν βίος.
μτφρ: η ζωή που φοβάται τη ζωή δεν είναι ζωή

  
Βακτήρια εστί παιδεία βίου.
μτφρ: Η μόρφωση είναι στήριγμα της ζωής

  
Ον γαρ οι Θεοί φιλούσιν, αποθνήσκει νέος.
  
Ουδείς ανάγκης μείζον ισχύει νόμος.
μτφρ: δεν υπάρχει νόμος που να υπερισχύει της ανάγκης

  
Μόνη σιγή μεταμέλειαν ου φέρει.
μτφρ: μόνο η σιωπή δεν δείχνει μεταμέλεια

  
Αιδώς του κάλλους ακρόπολις.
μτφρ: η ντροπή είναι το κάστρο της ομορφιάς

  
Κακοίς ομιλών καυτός εκβήσει κακός.
μτφρ: αν συναναστρέφεσαι κακούς, και συ θα γίνεις κακός.

  
Βούλου δ’ αρέσκειν πάσι, μη σαυτώ μόνον.
μτφρ: να επιδιώκεις να είσαι αρεστός σε όλους, όχι μόνο στον εαυτό σου

  
Θεού σέβου και πάντα πράξεις ενθέως.
  
Ψυχής νοσούσης εστί φάρμακον λόγος.
  
Μη λοιδόρει γυναίκα μηδέ νουθέτει.
  
Πάντων των αναγκαίων κακών ιατρός χρόνος εστίν.
  
Θανάτου μόνον ουκ έστιν επανόρθωμα.
  
Αθάνατον οργήν μη φύλαττε, θνητός ων.
  
Εν τοίς κακοίσι τους φίλους ευεργέτει.
μτφρ: να ευεργετείς τους φίλους όταν τους συμβαίνει κάτι κακό

  
Γυναικός εσθλής εστι σώζειν οικίαν.
μτφρ: καθήκον της καλής γυναίκας είναι να σώζει το σπίτι της

  
Γάμει δε μη την προίκα αλλά την γυναίκα.
  
Ισχυρόν όχλος εστίν, ουκ έχει δε νουν.
  
Ανδρός πονηρού φεύγε συνοδίαν αεί.
  
Αρχής τετευχώς, ίσθι ταύτης άξιος.
μτφρ: αν αποκτήσεις κάποιο αξίωμα, να [φροντίσεις να] φανείς αντάξιός του

  
Φιλεί δ’ εαυτού πλείον ουδείς ουδένα.
  
Αβουλία γαρ πολλά βλάπτονται οι βροτοί.
μτφρ: με την έλλειψη θέλησης πολλά ζημιώνονται οι θνητοί

  
Μετά την δόσιν τάχιστα γηράσκει χάρις.
μτφρ: μετά τη δωρεά, η χάρη ξεχνιέται πολύ γρήγορα

  
Βίον καλόν ζης αν γυναίκα μη έχεις.
  
Γυνή το σύνολόν εστι δαπανηρόν φύσει.
μτφρ: στο σύνολό τους οι γυναίκες είναι εκ φύσεως σπάταλες

  
Χρυσός και γυνή τους φίλους εχθρούς ποιεί.
  
Ανήρ πονηρός δράσσεται πράον λόγον. Έχει γαρ αυτός τους λόγους ώσπερ δόλους.
(δόλοι=δολώματα)

  
Γέλως άκαιρος κλαυθμάτων παραίτιος.
μτφρ: το γέλιο σε ακατάλληλη στιγμή, γίνεται αιτία για κλάματα

  
Θεόν επιορκών μη δόκει λεληθέναι.
μτφρ: Μη νομίζεις ότι αν παραβείς όρκο, ο θεός θα ξεχάσει

  
Λόγον παρ’ εχθρού μη ποθ’ ηγήση φίλον.
μτφρ: τα λόγια του εχθρού σου μην τα θεωρήσεις ποτέ φιλικά

  
Θεών όνειδος τους κακούς ευδαιμονείν.
μτφρ: είναι ντροπή (όνειδος) για τους θεούς να καλοπερνούν οι κακοί

  
Θεός συνεργός, πάντα ποιεί ραδίως.
μτφρ: όταν ο θεός βοηθάει, όλα τα κάνει εύκολα

  
Αρετής απάσης σεμνός ηγείται λόγος.
  
Η κοιλία και πολλά χωρεί κωλίγα.
  
Κενής δε δόξης ουδέν αθλιώτερον.
μτφρ: δεν υπάρχει τίποτα πιο άθλιο από την κενοδοξία

  
Όπου βία πάρεστι, ουδέν ισχύει νόμος.
  
Πειρώ τύχης άνοιαν ανδρείως φέρειν.
μτφρ: προσπάθησε να αντιμετωπίζεις με γενναιότητα τη δυσμένεια της τύχης

  
Άπαξ γαρ εξουσία, ισχύν λαβούσα, ουδέν του οικείου συμφέροντος κρίνει λυσιτελέστερον.
  
Διά πενίαν μηδενός καταφρόνει.
μτφρ: να μην περιφρονείς κανέναν για τη φτώχεια του

  
Αεί κράτιστον εστί τα αληθή λέγειν εν παντί καιρώ
  
Χειρ χείρα νίπτει.
  
Δειλού γαρ αντρός δειλά και φρονήματα.
  
Εξ ηδονής γαρ φύεται το δυστυχείν.
  
Οξύς θεών οφθαλμός ες το πανθ’ οράν.
μτφρ: είναι κοφτερό το μάτι των θεών στο να τα βλέπουν όλα

  
Φασί κακίστους οι πονηροί τους καλούς.
μτφρ: οι πονηροί κατηγορούν τους καλούς ότι είναι κάκιστοι

  
Μήτηρ απάντων γαία και κοινή τροφός.
  
Βέβαιος ίσθι και βεβαίοις χρώ φίλοις.
(βέβαιος=σταθερός)

  
Η γλώσσα πολλούς εις όλεθρον ήγαγεν.
  
Καλόν φέρουσι καρπόν οι σεμνοί τρόποι.
  
Βουλόμεθα πλουτείν πάντες αλλ’ ου δυνάμεθα.
μτφρ: όλοι θέλουμε να βγάλουμε λεφτά, αλλά δεν μπορούμε

  
Ανδρών δε φαύλων όρκον εις ύδωρ γράφε.
  
Εχθροίς απιστών ούποτ’ αν πάθοις βλάβην.
μτφρ: αν δεν εμπιστεύεσαι τους εχθρούς σου δεν πρόκειται ποτέ να ζημιωθείς

  
Αλωτά γίγνεται επιμελεία και πόνω άπαντα.
μτφρ: όλα μπορεί να τα κατακτήσει κανείς με σκληρή δουλειά και επιμέλεια

  
Υπέρ σεαυτού μη φράσης εγκώμιον.
  
Δίκαια δράσας, συμμάχους έξεις θεούς.
μτφρ: αν κάνεις δίκαιες πράξεις, θα έχεις συμμάχους τους θεούς

  
Ευχής δικαίας ουκ ανήκοοος θεός.
  
Δυσπαρακολούθητόν τι πράγμ’ εστίν η τύχη.
μτφρ: Την τύχη δεν μπορεί κανείς να την παρακολουθήσει εύκολα

  
Ραθυμία τα πολλ’ ελαττούσθαι ποιεί.
μτφρ: η τεμπελιά κάνει να λιγοστεύουν τα πολλά

  
Διά τας γυναίκας πάντα τα κακά γίγνεται.
  
Λέοντι κρείττον ή γυναικί συμβιούν.
μτφρ: καλύτερα να ζεις με λιοντάρι παρά με γυναίκα

  
Άγει δε προς φως την αλήθειαν χρόνος.
  
Ανεξέταστον μη κόλαζε μηδένα.
  
Νους έστι πάντων ηγεμών των χρησίμων.
  
Γέλως άκαιρος εν βροτοίς δεινόν κακόν.
μτφρ: το άκαιρο γέλιο είναι μεγάλο κακό για τους θνητούς

  
Αυθαίρετος λύπη ’στιν η τέκνων σπορά.
μτφρ: οικειοθελής λύπη είναι να σπέρνεις παιδιά

  
Ή μη ποίει το κρυπτόν ή μόνος ποίει.
  
Νόμος πονηρός ανομίαν παρεισφέρει.
  
Ο συκοφάντης εστί τοις πέλας λύκος.
μτφρ: ο συκοφάντης είναι λύκος για τους γύρω του

  
Γυνή δε κολακεύει σε του λαβείν χάριν.
  
Εκ των γυναικών όλλυται κόσμος άπας.
  
Θεώ μάχεσθαι δεινόν εστι και τύχη.
μτφρ: Είναι φοβερό είναι να αντιμάχεται κανείς το θεό και την τύχη

  
Γυνή γυναικός πώποτ’ ουδέν διαφέρει.
μτφρ: γυναίκα από γυναίκα δεν διαφέρει σε τίποτα

  
Η μεσότης εν πάσιν ασφαλέστερον.
  
Αρχής απάσης ηγεμών έστω λόγος.
  
Λιμώ γαρ ουδέν εστιν αντειπείν έπος.
μτφρ: στην πείνα δεν μπορείς να πεις αντίθετο λόγο

  
Ανήρ φρόνιμος ουκ έχει πολλούς λόγους. Το γαρ λαλείν περισσά της αγροικίας.
  
Καιρών μεταβολήν πάντοτε χρη σε σκοπείν.
  
Ά μη προσήκει μητ’ άκουε μηθ’ όρα.
μτφρ: αυτά που δεν πρέπει, μήτε να τ’ ακούς μήτε να τα βλέπεις.

  
Χαλεπόν θυγάτηρ κτήμα και δυσδιάθετον.
  
Όμοια πόρνη δάκρυα και ρήτωρ έχει.
  
Ουκ έστιν όστις την τύχην ου μέμφεται.
  
Υφ’ ηδονής ο φρόνιμος ουχ αλίσκεται.
  
Τερπνόν κακόν πέφυκεν ανθρώποις γυνή.
  
Δις προς τον αυτόν αισχρόν προσκρούσαι λίθον.
  
Ως ηδύ το ζην μη φθονούσης της τύχης.
  
Αι γαρ σωματικαί απολαύσεις πλείον έχουσι το οδυνηρόν του ηδέος.
  
Λίαν φιλών σεαυτόν ουχ έξεις φίλον.
μτφρ: αν αγαπάς τον εαυτό σου πολύ, δεν θα ‘χεις φίλους

  
Το πολλά τολμάν πόλλ᾽ αμαρτάνειν ποιεί.
μτφρ: αν τολμάς πολλά, κάνεις και πολλά λάθη

  
Ανάπαυσις ύπνος εστί πάντων των κακών.
  
Τούτ᾽ εστί το ζην, μη σεαυτώ ζην μόνον.
μτφρ: αυτή είναι η ζωή, να μη ζεις μόνο για τον εαυτό σου

  
Άπαντας αυτών κρείσσονας ανάγκη ποιεί.
μτφρ: όλους η ανάγκη τους κάνει δυνατότερους

  
Ως μέγα το μικρόν εστιν εν καιρώ δοθέν.
μτφρ: πόσο μεγάλο είναι και το πιο μικρό που δόθηκε στην ώρα του

  
Βέλτιστε, μη το κέρδος εν πάσι σκόπει.
  
Άπαντα καιρῷ χάριν έχει τρυγώμενα.
μτφρ: όλα όσα αξιοποιούνται στην ώρα τους είναι ωραία

  
Ο γραμμάτων άπειρος ου βλέπει βλέπων.
  
Θησαυρός εστι των κακών κακή γυνή.
μτφρ: η κακιά γυναίκα είναι αποθήκη συμφορών

  
Θεών όνειδος τους κακούς ευδαιμονείν.
μτφρ: είναι ντροπή για τους θεούς να ευδαιμονούν οι κακοί

  
Ουδεὶς ό νοείς μεν οίδεν, ό δε ποιείς βλέπει.
μτφρ: κανένας δεν ξέρει αυτό που σκέφτεσαι, βλέπει όμως αυτό που κάνεις

  
Μιμού τα σεμνά, μη κακούς μιμού τρόπους.
  
Η δούσα πάντα και κομίζεται φύσις.
  
Ά ψέγομεν ημείς, ταύτα μη μιμώμεθα.
  
Βουλή πονηρά χρηστόν ουκ έχει τέλος.
μτφρ: η πονηρή (ή η κακή) πρόθεση δεν οδηγεί σε καλό

  
Άκουε πόντων, εκλέγου δ᾽ ά συμφέρει
μτφρ: να τα ακούς όλα, αλλά να διαλέγεις αυτά που σε συμφέρουν

  
Το πολλά πράττειν πολλάς και λύπας έχει.
  
Έργοις φιλόπονος ίσθι, μη λόγοις μόνον.
  
Κακόν φυτόν πέφυκε βίω γυνή κακή.
  
Ίση λεαίνης και γυναικός ωμότης.
  
Μηδέν ανακοινού τη γυναικί χρήσιμον.
  
Ταμιείον εστί αρετής η σωφροσύνη.
  
Βίον πορίζου πάντοθεν πλην εκ κακών.
  
Ου παντελώς δει τοις πονηροίς επιτρέπειν, αλλ’ αντιτάττεσθαι.
μτφρ: να μην υποκύπτουμε εντελώς στους κακούς, αλλά να αντιδρούμε

  
Ύπνος τα μικρά του θανάτου μυστήρια.
 
Πράττων τα σαυτού, μη τα των άλλων σκόπει.
μτφρ: κάνοντας αυτά που έχεις να κάνεις, μη κοιτάς τι κάνουν οι άλλοι

 
Μη σπεύδ’ ά μη δει, μηδ’ ά δει σπεύδειν μένε.
 
Χάριν λαβών μέμνησο και δους επιλαθού.
μτφρ: αν δεχτείς μια χάρη, να τη θυμάσαι και αν δώσεις, ξέχασέ την.

 
Όσοι δεν έχουν δικά τους προσόντα, καταφεύγουν στους ενδόξους προγόνους και παππούδες τους, με άλλα λόγια, σε τάφους και μνήματα.
  
Όρκον δε φεύγε και δικαίως και αδίκως.
μτφρ: να αποφεύγεις τους όρκους είτε δίνονται δικαιολογημένα είτε αδικαιολόγητα


No comments: